Του Ηλία Κ. Μάρκου Υποστρατήγου ε.α. ΕΛ.ΑΣ.
Ήταν βαθιά απορροφημένος στις μελέτες του για την ιστορία του κόσμου, για την προέλευση της ζωής και τον απασχολούσαν ειδικότερα δύο θέματα: Οι σύγχρονες μέθοδοι για τη χρονολόγηση των διαφόρων ευρημάτων για την κατανόηση του παρελθόντος και το ζήτημα της προσέγγισης της ζωής με τους νόμους της φυσικής!
Για τη χρονολόγηση λ.χ των οστών με τη μέθοδο του αζώτου – φθορίου – αμινοξέων υπάρχουν έντονες επιστημονικές διαμάχες που δείχνουν πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα, αφού για το ίδιο εύρημα προκύπτουν διαφορετικές χρονολογικές εκτιμήσεις, και για του λόγου το αληθές υπάρχει το παράδειγμα με το κρανίο του σπηλαίου των Πετραλώνων της Χαλκιδικής.
Όμως, και οι γεωλογικές μέθοδοι, που βασίζονται στη λεγόμενη θεωρία του καταστροφισμού, ότι δηλαδή αιφνίδια, βίαια, βραχυχρόνια και κατά το μάλλον ή ήττον παγκόσμια συμβάντα έξω απ΄την εμπειρία ή τις γνώσεις μας για τη φύση, τροποποίησαν στο παρελθόν κατά μέγα μέρος το φλοιό της γης, δεν προσφέρονται για ασφαλή και ξεκάθαρα συμπεράσματα, ούτε φυσικά κι αυτές που βασίζονται στη δοξασία του ομοιομορφισμού, σύμφωνα με την οποία το παρόν είναι το κλειδί κατανοήσεως του παρελθόντος.
Αλλά και οι θεωρούμενες ως οι πιο ακριβείς μέθοδοι, οι ραδιομετρικές, δεν ήταν γι αυτόν και τόσο ακριβείς, αφού οι χρονολογήσεις που δίνουν είναι πολύ ευρείας κλίμακας, δηλαδή από μερικές δεκάδες μέχρι δισεκατομμύρια χρόνια.
Ένα άλλο θέμα, που εκείνη την εποχή απασχολούσε τη σκέψη του, ήταν το αν μπορεί η ζωή να προσεγγιστεί άμεσα με τους νόμους της φυσικής και της χημείας ή μήπως αυτοί δεν επαρκούν για την ερμηνεία των ζώντων οργανισμών!
Είχε διαμορφώσει την άποψη πως το φαινόμενο της ζωής σε συσχέτιση αποκλειστικά με τους νόμους της φυσικής και της χημείας, είχε οδηγήσει τους επιστήμονες και τους διανοούμενους γενικά σε δύο παρατάξεις, τους βιταλιστές και τους αντιβιταλιστές. Οι πρώτοι υποστήριζαν τη φιλοσοφική εκείνη θεωρία, κατά την οποία τα βιολογικά φαινόμενα οφείλονται σε μια ζωτική δύναμη με προκαθορισμένη σκοπιμότητα που ξεφεύγει απ΄την επιστημονική ανάλυση και την εργαστηριακή έρευνα. Γι αυτούς υπάρχει μια ειδική δύναμη, η οποία κατευθύνει την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά των ζωντανών συστημάτων και η οποία δεν γίνεται καταληπτή με τη βοήθεια των γνώσεων της φυσικής και της χημείας, ούτε, όμως και θα γίνει ποτέ όσο κι αν αυτές εξελιχθούν. Στο βιταλισμό κατέφυγαν οι ιδεαλιστές, αλλά και πολλοί χριστιανοί διανοούμενοι που πίστευαν ότι αυτή η ειδική δύναμη, η οποία κατευθύνει τους ζώντες οργανισμούς ανοίγει το δρόμο για την προσέγγιση του Θεού δημιουργού.
Για τους αντιβιταλιστές, όμως, ο όρος «δύναμη» είναι ατυχής στη χρησιμοποίησή του για να αποδοθεί κάτι επιστημονικά, το οποίο δεν συνδέεται με τα γνωστά ή τα άγνωστά μας πεδία της φυσικής αν υπάρχουν.
Ηλίας Κ Μάρκου iliaskmarkou@yahoo.gr
