Του Ηλία Κ. Μάρκου Υποστρατήγου ε.α. ΕΛ.ΑΣ.
Η ιστορία της ύπαρξης του πλανήτη μας διακρίνεται και διαχωρίζεται από τους επιστήμονες σε τέσσερις περιόδους, σε τέσσερις αιώνες, όπως τους ονομάζουν και είναι, ο αρχαιοζωικός, ο παλαιοζωικός, ο μεσοζωικός και ο καινοζωικός. Ο πρώτος εκτείνεται από τα 4.600 δισεκατομμύρια χρόνια και φτάνει μέχρι τα 570 εκατομμύρια χρόνια, ο δεύτερος καλύπτει την περίοδο από τα 570 μέχρι τα 250 εκατομμύρια χρόνια, ο τρίτος συνεχίζει μέχρι τα 65 εκατομμύρια χρόνια και ο τελευταίος, ο καινοζωικός φτάνει μέχρι το σήμερα.
Εκεί, κάπου στα μέσα περίπου του παλαιοζωικού αιώνα, στο νότιο ημισφαίριο σχηματίστηκε μια γιγαντιαία ήπειρος, που περιλάμβανε τη σημερινή Νότιο Αμερική, την Αφρική, την Ινδία, την Αυστραλία και την Ανταρκτική, ενώ στο βορρά βρίσκονταν οι χερσαίες μάζες που θα αποτελούσαν τη βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία. Γύρω από τις ηπείρους, στις βαθιές θάλασσες αφθονούσαν τα σπονδυλωτά ψάρια, αλλά σε κάποια εποχή (περίπου πριν από 400 εκατομμύρια χρόνια) οι γεωλογικές αναστατώσεις δημιούργησαν νέες οροσειρές και λίμνες, δηλαδή βιότοπους, που προσέλκυσαν αρχικά τα φυτά και στη συνέχεια τα έντομα και τα ψάρια στην ξηρά. Στο τέλος δε του αιώνα, μερικά από τα αμφίβια είχαν πλέον εξελιχθεί σε αποκλειστικά χερσαία ερπετά, ενώ 50 εκατομμύρια χρόνια πριν, ο κόσμος άρχισε να διαμορφώνεται σχεδόν όπως είναι σήμερα.
Η Αυστραλία ήταν ακόμα ενωμένη με την Ανταρκτική, ενώ η Ινδία ήταν αποκομμένη μέσα στον Ωκεανό, αλλά η Αμερική είχε χωριστεί από την Αφρική και την Ευρώπη. Στη διάρκεια του καινοζωικού αιώνα δημιουργήθηκαν οι Άλπεις και τα Ιμαλάϊα, τα Βραχώδη όρη και οι Άνδεις, ενώ αναπτύχθηκε πανίδα και χλωρίδα σαν τη σημερινή. Το θερμό κλίμα ευνοούσε την ανάπτυξη των δασών, μέσα στα οποία αναπαράγονταν ελεύθερα τα θηλαστικά, γιατί τώρα δεν υπήρχε πια και η απειλή των δεινόσαυρων. Τριάντα περίπου εκατομμύρια χρόνια πριν από το σήμερα, στα τροπικά βροχερά δάση της Αφρικής, οι πίθηκοι ζούσαν σχεδόν, όπως και σήμερα. Είχαν βέβαια μακριές ουρές, γιατί τους ήταν απαραίτητες για να ισορροπούν, όταν στέκονταν στα τέσσερα κι όταν πηδούσαν από δένδρο σε δένδρο για την αναζήτηση τροφής, αλλά αργότερα οι ουρές εξαφανίστηκαν και περάσαμε στη μετάλλαξη του νέου είδους πιθήκων, στην κατηγορία των ανθρωποειδών πιθήκων.
Όσο κυλούσαν οι αιώνες, άλλαζε ο τρόπος ζωής των ανθρωποειδών πιθήκων και είχαμε κατά καιρούς νέες μεταλλάξεις, μέχρι που φθάσαμε στην πιο όρθια στάση αυτών και όσο περισσότερο χρησιμοποιούσαν τα χέρια τους, τόσο αναπτυσσόταν και η νοημοσύνη τους. Δηλαδή, η αυξημένη δεξιότητα των χεριών προκαλούσε και την ανάπτυξη του εγκεφάλου κι αυτό είχε ως συνέπεια την υψηλότερη νοημοσύνη, η οποία τους επέτρεπε να καταγίνονται και να επιτελούν πιο σύνθετα έργα. Στα δέκα πέντε εκατομμύρια χρόνια πριν από το σήμερα, το κλίμα άρχισε να αλλάζει βαθμιαία σε πιο εποχιακό και πιο ξηρό, σε πολλά μέρη το δάσος παραχώρησε τη θέση του στη σαβάνα και τα ζώα αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν ανάλογα.
Ο πρώτος ανθρωποειδής πίθηκος που γνωρίζουμε ότι προσαρμόστηκε με επιτυχία στη ζωή έξω από το δάσος ήταν ο Ραμαπίθηκος (Ράμα ονομάζεται ένας ινδικός θεός). Τα απολιθωμένα λείψανα του Ραμαπίθηκου βρίσκονται σε μια εκτεταμένη περιοχή από την Ισπανία έως την Κίνα, αλλά συναντώνται με μεγαλύτερη συχνότητα στους πρόποδες των Ιμαλάϊων, στο Πακιστάν, όπου επί δεκατρία εκατομμύρια χρόνια, η διάβρωση των βουνών δημιούργησε στρώματα ιζημάτων βάθους τριών χιλιάδων περίπου μέτρων. Μέσα σε αυτά τα ιζήματα διατηρούνται οι σιαγόνες και τα κρανία αρκετών ειδών Ραμαπιθήκου, ηλικίας δέκα έως δώδεκα εκατομμυρίων ετών. Δυστυχώς, όμως υπάρχει ένα πολύ μεγάλο κενό στο μητρώο των απολιθωμάτων, που αφορά την περίοδο κατά την οποία οι πρόγονοι του ανθρώπου διαχωρίστηκαν από τους αφρικανούς ανθρωποειδείς.
Μεταξύ δέκα και πέντε εκατομμύρια χρόνια πριν, δηλαδή για περίπου πέντε εκατομμύρια χρόνια, δεν διαθέτουμε σχεδόν τίποτα από τους ανθρωποειδείς και μόνον ένα μεμονωμένο δόντι με τα πέντε φύματα, είναι μάρτυρας της συνεχούς παρουσίας τους στην Ασία και στην Αφρική.
Αργότερα, όταν πλέον αποκαθίσταται και πάλι η συνέχεια στο μητρώο, έχουμε την παρουσία νέων παράξενων ανθρωποειδών πλασμάτων, τα οποία περπατούσαν όρθια, τους λεγόμενους Αυστραλοπίθηκους (εκ του «australis», νότιος στα Λατινικά, και του πίθηκος) ή αλλιώς νότιους ανθρωποειδείς πίθηκους, των οποίων τα λείψανα βρέθηκαν σε περιοχές της νότιας και ανατολικής Αφρικής. Οι Αυστραλοπίθηκοι έζησαν μεταξύ πέντε και ενός εκατομμυρίου χρόνια πριν και έκτοτε εξαφανίστηκαν.
Αυτό το διάστημα έζησαν πολλά είδη αυστραλοπίθηκων όπως ο Australopithecus anamensis, ο A. afarensis, ο A. sediba, ο A. africanus, ο A. robustus και ο A. boisei. Η εξέταση των ιχνών βηματισμού τους που άφησαν και εντοπίστηκαν στο Λαιτολί (Laetoli ) της Τανζανίας φανερώνει πως ήταν ακριβώς ίδιος με αυτόν του σύγχρονου ανθρώπου, που δεν έχει ποτέ φορέσει παπούτσια.
Τελικά, την εξελικτική πορεία απ΄τον αυστραλοπίθηκο μέχρι τον σύγχρονο άνθρωπο οι επιστήμονες τη διακρίνουν σε δεκατέσσερα στάδια: Australopithecusafarensis, A. africanus, A. robustus, A. boisei, Homohabilis, H. erectus (αφρικανός), H.erectus (κινεζικός), H.erectus (νοτιοανατολικής Ασίας), κινεζικοί αρχαϊκοί ανθρωπίδες, αφρικανοί αρχαϊκοί ανθρωπίδες, ευρωπαίοι ανθρωπίδες με αρχαϊκά χαρακτηριστικά, ιαβανέζοι αρχαϊκοί ανθρωπίδες, νεάντερταλ (Homosapiens) και τέλος ο σύγχρονος άνθρωπος (Homosapienssapiens).
